Ciemiężyca czarna, ciemierzyca czarna (Veratrum nigrum L.) ? gatunek byliny należący do rodziny melantkowatych. Występuje w Eurazji od Francji na zachodzie po Koreę na wschodzie[2]. W Polsce występuje na Roztoczu na dwóch współczesnych stanowiskach: Teresin i rezerwat przyrody ŁabunieVeratrum czyli ciemiężyca to ciekawa roślina lecz bardzo trująca. rośnie na polanach, w pobliżu wody, na łąkach, brzegach strumieni i w zaroślach lasów liściastych.
Jej trujące działanie pojawia się w okresie silnego wzrostu, a zanika w okresie spoczynku. Przestrzegam, że nawet wąchanie kwiatów może być szkodliwe.
Ciemiężyca wykorzystywana jest w medycynie i należy do roślin, które stosuje się wewnętrznie do odrobaczania, wykrztuśnie, przeczyszczająco i przeciwbólowo. Zastosowana w zbyt dużych dawkach jest silną trucizną, zwłaszcza przy zewnętrznym kontakcie. Dlatego uważajmy podczas prac w okolicy ciemiężycy, aby sok tej rośliny nie dostał się do ran lub na powierzchnię skóry (wskazane dobre rękawiczki).
Na świecie znanych jest około 45 gatunków ciemiężyc. W Polsce występuje: ciemiężyca biała (Veratrum album), ciemiężyca zielona (Veratrum lobelianium), ciemiężyca czarna (Veratrum nigrum). Większość stanowisk lokalizuje się w Bieszczadach.
Ta bylina podczas kwitnienia należy do wysokich roślin, bowiem osiąga nawet 1,5 m wysokości. Posiada grubą, wzniesioną, owłosioną łodygę i krótkie, mocne kłącze podziemne. Z kłącza wyrastają liście, które wyglądają jak plisowane, są zwężające u nasady, podłużne, szerokoeliptyczne.
Kwiaty mają kształt wiechy rozgałęziającej się na boczne gałązki o długości około 5 cm i posiadają zarówno męskie, jak i żeńskie narządy. Wiechy są bardzo gęste z regularnie rozmieszczonymi setkami kwiatów, które ukazują się od czerwca do sierpnia w kolorze białym lub prawie czarnym (brązowawym). Są zapylane przez muchy i pszczoły. Przyciąga je zapach zgniłych owoców, jaki wydzielają kwiaty.
Jesienią pojawiają się szkarłatne owocostany w kształcie podłużnej torebki.
Ciemiężyce wymagają stanowiska półcienistego, w słonecznym powinniśmy jej zapewnić stałą wilgoć w glebie, gdyż nie lubi suchych gleb. Odczyn gleby neutralny lub zasadowy. Znosi mrozy do minus 25 stopni. Lubi ściółkowanie korzeni. W dobrych warunkach wytrzyma wiele lat na jednym stanowisku. Ciężkie kwiatostany nierzadko trzeba przywiązywać, ponieważ pod ciężarem kwiatów się pokładają, zwłaszcza po obfitych deszczach.
Rozmnażanie
Możliwe jest rozmnażanie z nasion, które wysiewamy tuż po zbiorze w wilgotny piasek. Szybko tracą siłę kiełkowania. Siejemy w inspekcie lub zimnej szklarni, gdy tylko nasiona są dojrzałe. Kiełkują długo od 2 do 12 miesięcy, nierzadko nawet po 15 miesiącach.
Przez pierwsze dwa lata nie pikujemy ani nie przesadzamy siewek. Dopiero w trzecim roku przesadzamy je i potem solidnie pielęgnujemy, dostarczając systematycznie wilgoci i nawozów oraz umieszczając w lekkim cieniu. Osiągnięcie dojrzałości do czasu wydania kwiatów trwa około 10 lat. Na miejsce stałe wysadzamy późną wiosną, wczesnym latem lub jesienią.
Inny sposób rozmnażania to podział roślin.
